Pages Navigation Menu

Dodaarsonderzoek in 2024

Tekst en afbeeldingen Hidde Bult.

Het bestuur stelt voor om dit voorjaar met de VWG de Dodaars te tellen. Ook in 2020 zochten we van de Brabantse Wal tot het Schelde-Rijnkanaal naar onze kleinste fuut. We toen vonden 60 territoria, waarvan aanvankelijk 33 in het Natura 2000-reservaat “De Brabantse Wal” (Figuur 1). Omdat veel vennen in 2020 snel droogvielen, mislukten de meeste broedsels. Wellicht week een deel voor een vervolglegsel uit naar het Zeekleigebied waar het aantal paren geleidelijk wat toenam: Dodaars 2020 Veerkracht.

Inmiddels hebben we de natste winters ooit achter de rug en veel vennen raakten (tijdelijk) gevuld. Zou dat tot herstel van de populatie op de Brabantse Wal leiden?

Figuur 1. Territoria Dodaars 2020 Veerkracht. Cirkels met rood liggen op de Brabantse Wal, cirkels met blauw liggen in de zeekleiregio. Gevulde symbolen zijn binnen de N2000 grenzen, open symbolen liggen erbuiten. De grootte reflecteert het aantal, dat ook tabel 1 en 2 staat.

Wil je meedoen?

Kies een gebied uit tabel 1 of 2 en meld dat op: Info@VWGBOZ.nl. De Dodaars zit vaak op vogelrijke plekken! Hun roepactiviteit is het hoogst in vroege ochtend en late avond. Het is de bedoeling om met deelnemers oefenbezoeken te maken, bij voorbeeld bij het Bloempjes-ven, de Noordpolder of de Hogerwaardpolder.

Welke waarnemingen gebruiken?

Richtlijnen vind je op de Sovon site: Dodaars broedvogeltellingen. Elke waarneming in broedbiotoop telt mee, met nadruk op baltsende vogels (hoge triller, veelvuldig in duet tussen partners), paren in broedbiotoop (maken onderling vaak ruzie), bezoek aan nestplaats en paren met jongen (met kleine jongen vaak onopvallend, bedelroep van grotere jongen luid). Voor een territorium is minstens eenmaal zang tussen de datumgrenzen (5-4 t/m 5-7) nodig.

LET OP: Twee zingende vogels vlak bij elkaar als duet van één paar noteren (broedcode 5). Solitaire paren in onoverzichtelijk biotoop kunnen onopvallend zijn. Afspelen van baltsroep kan zinvol zijn. Neem je tijd en probeer alle paren te lokaliseren. Biotoopkeus zeer gevarieerd (inclusief bosvijver of zelfs gietwaterbassin, soms zeer kleine plasjes); denk dus niet te snel dat een broedgeval uitgesloten is. Mannetje kan jongen verzorgen terwijl het vrouwtje een nieuw legsel bebroedt.

Waarnemingen liefst noteren in iOBs of ObsMap, of op waarnemingen.nl. De broedcode invullen: 1. adult in broedhabitat; 2 balts/zang; 3 paar in broedhabitat; 5 baltsend paar (of duetzang); 12 net uitgevlogen jongen; 14 ouder brengt voedsel.

LET OP: bij broedvogels tellen we territoria, geen individuen. Twee vogels tezamen op een ven noteer je als één stip met code 3 (broedpaar). Als een ouder vier pullen voert, dan slechts één stip met broedcode 14 invoeren.

Versie om af te drukken: https://vwgboz.nl/wp-content/uploads/2024/03/Dodaarsonderzoek-2024.pdf

Dodaars met een pul op de Gemeentevijver van Putte in 2023. Dit territorium was nog niet aanwezig in 2020. De vijver raakte eerst bezet door Gele Plompen en later door Dodaarzen na herstelwerken door waterschap Brabantse Delta. Pullen van deze grootte piepen luidkeels als een ouder met voedsel opduikt.
Tabel 1. Dodaarzen op de Brabantse Wal in 1990-96 en in 2020. n.a.: ven niet aangelegd of nog niet hersteld.
Terrein1990-962020Wie telt in 2024?
Zoomland61 
Wouwsche Plantage en steenfabriek30 
Mattemburgh-Oost44 
Mattemburgh-Westn.a.1 
Kooiheide (n.a.), Paardenven12 
Moseven, Wasscheven24 
Voormalige groeve Boudewijn12 
Landgoed Groote Meer2813 
Akkerenven, Kortenhoeffn.a.5 
Wasven, Kortenhoeff11 
Totaal Natura 20004633 
Bergse Heide10 
Hoogerheide: Bunkerbaan, Retentiebekkenn.a.2 
Vliegbasis Woensdrecht, Afgelaten Ven51 
Boslust/Vrederust12 
Zanderijen40 
Brabantse Wal, buiten Natura 2000115 
Totaal Zandregio / Brabantse Wal5738 
Tabel 2. Dodaarzen in de Zeekleiregio in 1990-96 en in 2020. In 1990-96 was een aantal plassen en kreken nog niet aangelegd of hersteld (n.a.). * wellicht enkele meer.
Terrein1990-962020Wie telt in 2024?
Markiezaat, Hogerwaardschor330* 
Markiezaat, Klein Markiezaat24 
Totaal Natura 2000354* 
Molenplaat, opgespoten30 
Bergse Plaat01 
Kreekraksluizen – Oost, natuurbouw02 
Totaal voormalige Oosterschelde387* 
Polders   
Hogerwaardpolder25 
Caterspolder01 
Totaal zeekleipolders26 
Noordpolder Ossendrechtn.a.7 
Augustapoldern.a.2 
Totaal Laagveenpolders09 
Totaal Zeekleiregio4022* 
  
Figuur 2. Natura 2000-telplots van Sovon waarin vennen zijn gelegen en andere vrij-toegankelijke plassen op de Brabantse Wal (rood) en in de zeekleiregio (blauw).